UŻYWANIE CUDZEGO ZNAKU TOWAROWEGO

Zasadą jest, że nie można posługiwać się cudzym znakiem towarowym. Zasada słuszna i skuteczna, jeśli chodzi o tych przedsiębiorców, którzy za wszelką cenę chcą uniknąć sporów sądowych, w szczególności tych na tle znaków towarowych. Jednakże, są sytuacje kiedy użycie cudzego znaku towarowe wydaje się być potrzebne, uzasadnione celem przyświecającym przedsiębiorcy. I rzeczywiście, od powyższej zasady są pewne wyjątki. W pewnych sytuacjach cudzego znaku towarowego można użyć. O jednym z takich wyjątków orzekł ostatnio Sąd Okręgowy w Poznaniu w sporze pomiędzy galerią handlową a znaną siecią restauracyjną.

UŻYCIE ZNAKU TOWAROWEGO RESTAURACJI „SPHINX” PRZEZ GALERIĘ

Spór ogniskował się wokół tego, że galeria handlowa na swojej stronie internetowej publikowała informacje o lokalach, które się w niej znajdują. Publikowała zdjęcia wnętrza i zewnętrza galerii, wskazywała miejsce konkretnych lokali na mapie oraz ich godziny otwarcia. Jednym z lokali była restauracja „SPHINX”, która jednak po pewnym czasie przestała być najemcą lokalu w tej galerii. Galeria jednak zachowała dalej informacje o godzinach otwarcia restauracji, zachowała również zdjęcia ją przedstawiające. Na zdjęciach tych znajdował się znak towarowy zarejestrowany na rzecz tej restauracji dla usług restauracyjnych. Restauracja pozwała galerię o bezprawne użycie jej znaku towarowego.

Sąd Okręgowy w Poznaniu, w wyroku z dnia 29.09.2022 r., sygn.. akt XIX GW 240/22 doszedł jednak do wniosku, że pozwana galeria nie dopuściła się bezprawnego wykorzystania znaku towarowego powódki. Zdaniem Sądu galeria nie użyła znaku towarowego powoda w podstawowej funkcji tego znaku, tj. w funkcji oznaczania towarów i usług, a jedynie w funkcji reklamowej. W końcu galeria nie świadczyła usług restauracyjnych, a usług wynajmu lokali dla przedsiębiorców.

Zdaniem Sądu zgodne z prawem jest używanie cudzego znaku w funkcji reklamowej (reklamy własnych towarów i  usług – np. faktu wynajmu lokalu określonej restauracji), o ile jednocześnie nie używa się tego cudzego znaku w funkcji odróżniającej.

UŻYCIE ZNAKU TOWAROWEGO W FUNKCJI ODRÓŻNIAJĄCEJ

Aby wysnuć prawidłowe wnioski z tego wyroku, trzeba ustalić, czym jest funkcja odróżniająca znaku, tak aby przypadkiem nie narazić się na zarzut używania cudzego znaku w niedozwolony sposób.

O sposobach używania znaku towarowego mówi art. 154 ustawy prawo własności przemysłowej. To właśnie w tym przepisie wyjaśnione zostało czym charakteryzuje się podstawowa funkcja znaku towarowego – funkcja odróżniająca. W przepisie tym czytamy (art. 154 pkt 1 pwp) czytamy, że funkcja odróżniająca, to nic innego jak umieszczanie znaku na towarach objętych prawem ochronnym lub ich opakowania, oferowanie i wprowadzanie do obrotu tych towarów, ich import, eksport, składowanie w celu oferowania i wprowadzania do obrotu, a także świadczenie usług pod tym znakiem (jeśli znak został zarejestrowany dla usług).

Tym samym, jeśli znak został zarejestrowany dla towarów z kategorii „książki”, to używaniem tego znaku towarowego w funkcji odróżniającej, będzie nałożenie tego znaku na okładkę książki, jej stronę tytułową, czy opakowanie, w którym książka jest sprzedawana. Jeśli z kolei, jak w przypadku omawianego wyroku, znak został zarejestrowany dla usług restauracyjnych, to użycie znaku towarowego będzie polegało na wywieszeniu szyldu nad restauracją, nałożenie znaku towarowego na karty dań, umieszczanie znaku na paragonach.

Czy to oznacza, że można spokojnie użyć cudzego znaku towarowego, o ile znak ten został zarejestrowany dla innych towarów i usług, te świadczone przez przedsiębiorcę chcącego użyć czyjegoś znaku? Nie. Każdą sytuację należy jeszcze przemyśleć pod co najmniej dwoma aspektami prawnymi – prawo autorskie i prawo zwalczania nieuczciwej konkurencji.

ZNAK TOWAROWY A PRAWO AUTORSKIE

Może się zdarzyć, że cudzy znak towarowy jest jednocześnie przedmiotem prawa autorskiego. W szczególności, w uproszczeniu, można założyć, że logo jest utworem, jeśli zawiera ono bogatą szatę graficzną. Użycie takiego logo w swojej działalności gospodarczej, bez względu na to czy to właściciel znaku towarowego ma prawa autorskie majątkowe do tego logo, czy też pozostały one przy twórcy, narażone jest na pozew o ochronę praw autorskich i żądanie zapłaty odszkodowania dwukrotności wynagrodzenia, jakie twórca logo otrzymałby, gdyby przedsiębiorca zawarł z nim umowę na korzystanie z tego logo.

W sytuacji jednak, gdy logo jest czyimś znakiem towarowym, możliwe że twórca w normalnych warunkach rynkowych, nigdy nie udzieliłby innemu przedsiębiorcy takiej licencji – mógłby narazić się na spór prawny z przedsiębiorcą który zarejestrował logo jako znak towarowy. W takiej sytuacji możliwe, że żądane wynagrodzenie w procesie byłoby szczególnie wysokie, tak aby wynagrodzić twórcy uciążliwości prawne.

ZNAK TOWAROWY A ZWALCZANIE NIEUCZCIWEJ KONKURENCJI

Użycie cudzego znaku towarowego może stanowić niejeden czyn nieuczciwej konkurencji. W szczególności, bardzo możliwym zarzutem, który może się w takiej sytuacji pojawić (nawet jeśli znak towarowy jest używany tylko w funkcji reklamowej) jest zarzut pasożytnictwa na renomie.

Czyn ten polega na tym, że jedne przedsiębiorca używa czyjegoś oznaczenia, wyglądu produktu lub innego elementu działalności konkurenta w taki sposób, że „wchodzi” on w jego miejsce rynkowe, zaoszczędzając sobie jednocześnie kosztu i czasu, jaki musiałby ponieść gdyby miał samodzielnie wypromować swój produkt.

WNIOSKI – UŻYWANIE CUDZEGO ZNAKU TOWAROWEGO

Warto zatem pamiętać, że nie zawsze użycie cudzego znaku towarowego jest zakazane. Czasami może być to uzasadnione celem użycia tego znaku, sposobem jego użycia, specyfiką branży w jakiej działamy. Warto jednak pamiętać, że takie sytuacje graniczne mogą być narażone na zarzuty naruszenia innych praw – praw autorskich, czy prawa do korzystania z cudzych osiągnięć rynkowych.